Mae casglu a chadw tystiolaeth staen gwaed yn bwysig oherwydd gellir defnyddio'r dystiolaeth hon i deipio gwaed neu gynnal dadansoddiad DNA.

Mae dau fath gwahanol o waed y gellir eu casglu mewn lleoliad trosedd: hylif a gwaed sych. Yn gyffredinol, cesglir tystiolaeth gwaed hylifol o byllau gwaed ond gellir ei chasglu oddi ar ddillad hefyd, gan ddefnyddio pad rhwyllen neu gadach cotwm di-haint. Unwaith y bydd y sampl wedi'i gasglu, rhaid ei oeri neu ei rewi a dod ag ef i'r labordy cyn gynted â phosibl. Yn gyntaf rhaid sychu'r sampl yn drylwyr ar dymheredd ystafell. Mae'n bwysig cael y sampl i'r labordy cyn gynted â phosibl oherwydd ar ôl 48 awr efallai y bydd y sampl yn ddiwerth. Os oes rhaid postio'r sampl, dylid ei sychu'n llwyr gan aer cyn ei becynnu. Os nad yw'r sampl yn hollol sych pan fydd angen ei becynnu, dylid rholio'r sampl mewn papur a'i labelu ac yna ei roi naill ai mewn bag papur brown neu flwch. Yna caiff y bag papur neu'r blwch ei selio a'i labelu eto. Mae'n bwysig gosod un eitem yn unig fesul cynhwysydd i osgoi halogiad ac ni ddylid gosod samplau mewn cynwysyddion plastig. Ni ddylai samplau fod mewn cynwysyddion plastig oherwydd os yw’r sampl yn dal yn llaith gall y lleithder o’r sampl achosi micro-organebau a all ddinistrio’r dystiolaeth. Hefyd, oherwydd y ffaith hon, ni ddylai samplau fod mewn unrhyw gynhwysydd am fwy na dauoriau.

Gellir dod o hyd i staeniau gwaed sych ar wrthrychau bach, gwrthrychau mwy ac ar ddillad. Pan ddarganfyddir gwaed sych ar wrthrych bach, gellir anfon y gwrthrych cyfan i'r labordy ar ôl iddo gael ei becynnu a'i labelu'n iawn. Pan ddarganfyddir gwaed sych ar wrthrych mwy y gellir ei gludo, dylai ymchwilydd orchuddio'r ardal staen â phapur a thapio'r papur i'r gwrthrych er mwyn osgoi halogiad. Os nad oes modd cludo'r gwrthrych sydd wedi'i staenio, mae yna wahanol ffyrdd y gall ymchwilydd gasglu'r sampl. Un opsiwn yw torri allan arwynebedd lliw y gwrthrych mawr. Os caiff y rhan ei thorri allan caiff y sampl ei becynnu yn yr un ffordd ag a ddisgrifir uchod ond dylid darparu sampl rheoli mewn pecyn ar wahân hefyd. Opsiwn arall yw defnyddio tâp olion bysedd a chodi'r sampl yn ogystal â'r ardal reoli gyfagos. Os defnyddir y dull hwn, mae'n bwysig i ymchwilwyr beidio â chyffwrdd ag ochr gludiog y tâp â dwylo noeth a dylai'r ymchwilydd redeg rhwbiwr neu ryw fath o wrthrych di-fin dros y tâp sydd wedi'i osod i sicrhau y cysylltir â'r staen sych. Yna caiff y staen a godir ei becynnu a'i labelu, yna ei ddanfon i'r labordy. Ffordd arall o gasglu sampl oddi ar wrthrych yw defnyddio gwrthrych miniog glân i grafu naddion o'r staen i mewn i becyn papur. Mae angen y ddau ddull olaf o gasglu gwaed sych ar wrthrych mawry defnydd o ddŵr distyll i wlychu'r staen cyn rholio edau yn y staen neu amsugno'r staen â sgwâr cotwm. Nid yw'r ddau ddull hyn yn cael eu hargymell oherwydd y risg o halogiad. Pan ddarganfyddir gwaed sych ar ddillad, dylid pecynnu'r dilledyn cyfan a'i labelu a'i ddosbarthu i'r labordy.

Mae'n bwysig i'r ymchwilydd gofio cadw pob sampl ar wahân fel nad oes halogiad rhwng samplau.