ဧပြီ 2011 တွင် National Geographic သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ပြတိုက်တွင် တစ်ယောက်တည်း အကျဉ်းချထားခြင်းဆိုင်ရာ ယာယီပြခန်းတစ်ခုရှိခဲ့သည်။ ယာယီသက်သေခံပစ္စည်းအကြောင်း ပိုမိုလေ့လာပါ။

သမိုင်းနှင့် အငြင်းပွားဖွယ်ရာ

ကွပ်မျက်ခြင်းမခံရသော အမေရိကန် အကျဉ်းသားများအပေါ် အပြင်းထန်ဆုံးသော အကျဉ်းထောင်ပတ်ဝန်းကျင်မှ ကြိုဆိုပါသည်။ မကြာသေးမီက ခန့်မှန်းချက်အမျိုးမျိုးဖြင့် အကျဉ်းထောင်အထီးကျန်အဖွဲ့များသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် အကျဉ်းသား 80,000 ခန့်ရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် အမည်များစွာ- စီမံခန့်ခွဲရေးခွဲခြားမှု၊ အထူးအိမ်ရာယူနစ်များ၊ အထူးကြပ်မတ်စီမံမှုယူနစ်များ၊ supermax အဆောက်အအုံများ သို့မဟုတ် ထိန်းချုပ်မှုယူနစ်များဖြင့် သွားကြသည်။ အကျဉ်းထောင်အရာရှိများအတွက် ၎င်းတို့သည် အန္တရာယ်အရှိဆုံးနှင့်/သို့မဟုတ် စီမံခန့်ခွဲရခက်ခဲသော အကျဉ်းသားများကို ဘေးကင်းစွာ ချုပ်နှောင်ထားရန်နှင့် ၎င်းတို့၏အပြုအမူကို ပြောင်းလဲရန် လှုံ့ဆော်ပေးသည့်ကိရိယာတစ်ခုဖြစ်သည်။ အကျဉ်းသားအခွင့်အရေး ထောက်ခံသူများနှင့် လူမှုရေးသိပ္ပံပညာရှင်အချို့အတွက်၊ ထိန်းချုပ်မှုယူနစ်များသည် ရက်စက်ပြီး ပုံမှန်မဟုတ်သော ပြစ်ဒဏ်များဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အား သီးခြားခွဲထားခြင်းဖြင့် အကျဉ်းသားများကို ထိန်းချုပ်ခြင်းဟူသော အယူအဆကို Quaker အကျဉ်းထောင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားများက ၁၇၀၀ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် စတင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏အမှားများကို နားလည်သဘောပေါက်စေရန် မုဒိမ်းကျင့်သူများကို လူသားဆန်သောနည်းလမ်းအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့သည်။ 1790 ခုနှစ်တွင် Philadelphia ၏ Walnut Street အကျဉ်းထောင်သည် အကြမ်းဖက်ကျူးလွန်သူများအား သီးခြားခွဲထုတ်ရန် US တွင် ပထမဆုံးဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်။ 1820 ခုနှစ်များတွင် Pennsylvania ပြည်နယ်သည် အကျဉ်းသားများကို တစ်ဦးတည်း အကျဉ်းချထားသော Eastern State Penitentiary ကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ အခြားနိုင်ငံများတွင်လည်း အကျဉ်းသားများကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ရန် သို့မဟုတ် နှုတ်မဆက်ရန် နည်းလမ်းအဖြစ် မကြာခဏ တစ်ယောက်တည်း ချုပ်နှောင်ထားလေ့ရှိသည်။ ပြင်သစ်ပြီးနောက်စစ်တပ်ကပ္ပတိန် Alfred Dreyfus ကို 1890 ခုနှစ်များတွင် သူလျှိုနှင့် သစ္စာဖောက်ဟု စွပ်စွဲခံခဲ့ရပြီး အာဏာပိုင်များက သူ့ကို တံခါးပိတ် အမှောင်ချထားသော အကျဉ်းခန်းထဲတွင် နာရီပတ်လုံး ပိတ်လှောင်ထားကာ အစောင့်များက သူ့ကို စကားမပြောရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။

ကွဲလွဲမှုများ ရှိနေသည်။ အကျဉ်းသားများကို သီးခြားခွဲထားခြင်းက အကျဉ်းထောင်များနောက်ကွယ်တွင် အကြမ်းဖက်မှုများ လျော့နည်းစေခြင်း ရှိ၊မရှိ အချက်အလက်များ။ New York ပြည်နယ်၏ Correctional Services ဌာနမှ သီးခြားခွဲထားရေးယူနစ်များ ပါဝင်သော ၎င်း၏ အကျဉ်းထောင်စည်းကမ်းစနစ်သည် ၁၉၉၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၆ ခုနှစ်အတွင်း အကျဉ်းသားများအပေါ် ကျူးလွန်မှု ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အကျဉ်းသားများအပေါ် အကျဉ်းသားထက်ဝက်ကျော် အကြမ်းဖက်မှုများကို လျှော့ချနိုင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ Marion, IL ရှိ ဖက်ဒရယ်အကျဉ်းထောင်တွင် အစောင့်နှစ်ဦးကို အကျဉ်းသားများက သတ်ဖြတ်လိုက်သောအခါ 1980 ပြည့်လွန်နှစ်များအစောပိုင်းတွင် US တွင် တစ်ကျော့ပြန်တစ်ကျော့ပြန်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ 1989 ခုနှစ်တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သော ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် Pelican ပင်လယ်အော်သည် အကျဉ်းထောင်အတွင်း၌ ထိုသို့သော အထီးကျန်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေရန်အတွက် တမင်တကာ တည်ဆောက်ထားသော မျိုးဆက်သစ် အဆောက်အဦများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။ အခြားသူများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုကို ပြင်းထန်စွာ ကန့်သတ်ခြင်းသည် စိတ်ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်နိုင်သည်ဟု ထိန်းချုပ်ယူနစ်များ၏ ဝေဖန်သူများက ဆန့်ကျင်ကြသည်။ စိတ်ပညာရှင် Craig Haney က “လူများစွာသည် မည်ကဲ့သို့သော အပြုအမူမျိုးကိုမဆို စတင်လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း မရှိတော့ဘဲ လှုပ်ရှားမှုနှင့် ရည်ရွယ်ချက်အတွက် မိမိတို့၏ဘဝများကို စုစည်းနိုင်လာကြသည်။ နာတာရှည် ဂရုမစိုက်ခြင်း၊ ထုံထိုင်းခြင်း၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းနှင့် စိတ်ပျက်အားငယ်ခြင်းတို့ကို မကြာခဏ ဖြစ်ပေါ်စေသည်။” စိတ်ရောဂါအထူးကု ဒေါက်တာ စတူးဝပ် ဂရက်ဆီယန်သည် ထိုကဲ့သို့သော အကျဉ်းသား အများအပြားကို လေ့လာခဲ့ပြီး အများအပြားမှာ ထိတ်လန့်တိုက်ခိုက်မှုများ၊မှတ်ဉာဏ်နှင့် အာရုံစူးစိုက်မှုတို့နှင့်အတူ အာရုံယောင်ယောင်များပင်။ ကြာရှည်အထီးကျန်နေခြင်းသည် အကျဉ်းသားများ၏ အကြမ်းဖက်မှု ဖြစ်နိုင်ချေကို တိုးမြင့်စေသည့် အထောက်အထားများကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ချုပ်ကိုင်ထားသော ယူနစ်များသည် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ပြီး ပုံမှန်မဟုတ်သော ပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်းအပေါ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေပါ အကာအကွယ်များကို ချိုးဖောက်ကြောင်း တရားရုံးများက မတွေ့ရသေးသော်လည်း၊ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်တရားရုံးချုပ်က အကျဉ်းသားများသည် ၎င်းတို့၏ သီးခြားခွဲထားမှုကို စိန်ခေါ်နိုင်သည့် ဥပဒေဆိုင်ရာ ပြန်လည်သုံးသပ်မှုရပိုင်ခွင့်ရှိကြောင်း တရားရုံးများက ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

ဤအလွန်ချိတ်ဆက်ထားသောခေတ်တွင်၊ လူမှုဆက်ဆံရေးမှ ရုတ်တရက်ဖြတ်တောက်ခံရခြင်းမှာ အဘယ်နည်း။

အထီးကျန်အကျဉ်းချထားမှုအတွေ့အကြုံအတွက် ပြတင်းပေါက်တစ်ခုဖွင့်ရန် “လူတိုင်း” စေတနာ့ဝန်ထမ်း သုံးဦးက သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။ ပုံစံတူ အထီးကျန်ဆဲလ်များတွင် တစ်ပတ်အထိ နေထိုင်ရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ အတွေ့အကြုံများကို အထွက် tweets များမှတစ်ဆင့် အချိန်နှင့်တပြေးညီ အင်တာနက်ပေါ်တွင် တိုက်ရိုက်မျှဝေရန် (၎င်းတို့သည် မည်သည့်အဝင်ဆက်သွယ်ရေးကိုမျှ မရရှိနိုင်ပါ)၊ ဆဲလ်တစ်ခုစီရှိ ကင်မရာတစ်ခုသည် 24/7 ထုတ်လွှင့်နေချိန်တွင် ဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ ပါဝင်သူတိုင်းသည် တစ်ပတ်အထိသာ နေထိုင်ပြီး အချိန်မရွေး ဖယ်ထုတ်နိုင်သောကြောင့် လေးနက်စွာ ထွက်ခွာသွားခြင်းတစ်ခုဖြင့် ပြစ်ဒဏ်ခတ်သော တစ်ကိုယ်တော် ချုပ်နှောင်မှု၏ စစ်မှန်သော အတုယူမှုတစ်ခုဟု မဆိုလိုပါ။ ရည်ရွယ်ချက်မှာ တစ်ယောက်တည်း အကျဉ်းချထားခြင်း၏ အဓိက လက္ခဏာများဖြစ်သည့် လူမှုရေးနှင့် claustrophobic အထီးကျန်ခြင်း၏ အတွေ့အကြုံအတွက် "လူတိုင်း" ရှုထောင့်ကို ပံ့ပိုးပေးရန်ဖြစ်သည်။