એ ફોરેન્સિક રસાયણશાસ્ત્રી એવી વ્યક્તિ છે જેને અજાણી સામગ્રીને ઓળખવા અને નમૂનાઓને જાણીતા પદાર્થો સાથે મેચ કરવા માટે ગુનાના સ્થળોએ મળેલા બિન-જૈવિક ટ્રેસ પુરાવાઓનું વિશ્લેષણ કરવા માટે બોલાવવામાં આવે છે.

સામાન્ય રીતે ફોરેન્સિક કેમિસ્ટ લેબમાં કામ કરે છે અને સરકાર દ્વારા ભાડે લેવામાં આવે છે, પછી ભલે તે સ્થાનિક, રાજ્ય અથવા ફેડરલ હોય. લેબમાં હોય ત્યારે તેઓ તપાસકર્તાઓ દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવેલા નમૂનાઓ પર પરીક્ષણો ચલાવે છે. કેટલીક તકનીકો જેનો તેઓ ઉપયોગ કરે છે તે ઓપ્ટિકલ વિશ્લેષણ અને ગેસ ક્રોમેટોગ્રાફી છે. આ તકનીકો તપાસમાં ભૂમિકા ભજવે છે. અલ્ટ્રાવાયોલેટ (યુવી) સ્પેક્ટ્રોમેટ્રી પ્રોટીનના નમૂનાઓ અને ડીઓક્સીરીબોન્યુક્લીક એસિડ (ડીએનએ) જેવા ન્યુક્લિક એસિડ વચ્ચે તફાવત કરવામાં મદદ કરે છે. ઇન્ફ્રારેડ સ્પેક્ટ્રોફોટોમેટ્રી ખાસ કરીને કાર્બનિક સંયોજનોની ઓળખ માટે ઉપયોગી છે કારણ કે અમુક અણુઓ વચ્ચેના બોન્ડ સરળતાથી ઇન્ફ્રારેડ રેડિયેશન (IR) શોષી લે છે. એક્સ-રે તપાસકર્તા માટે તે જોવાનું શક્ય બનાવે છે કે પીડિતના શરીરમાં વિદેશી વસ્તુઓ છે કે કેમ. ગેસ ક્રોમેટોગ્રાફી (GC) અસ્થિર પદાર્થોને લાંબા શોષક સ્તંભમાંથી પસાર કરીને અલગ ઘટકોમાં અલગ પાડે છે. આ સૌથી ભરોસાપાત્ર તકનીક છે અને તે ખૂબ જ પુનઃઉત્પાદનક્ષમ છે, કારણ કે દરેક નમૂનામાં ચોક્કસ સંખ્યામાં અશુદ્ધિઓ હોવાની સંભાવના છે. GC ઘણીવાર માસ સ્પેક્ટ્રોમીટર સાથે જોડાયેલ હોય છે. માસ સ્પેક્ટ્રોમેટ્રી (MS) નમૂનાઓને અલગ પાડે છે અને આયનોઇઝ્ડ ટુકડાઓને માસ અને ચાર્જ દ્વારા અલગ કરે છે. બીજી પદ્ધતિ જેનો ઉપયોગ કરી શકાય છે તે પણ જોડાયેલ છેMS માટે હાઇ પ્રેશર લિક્વિડ ક્રોમેટોગ્રાફી (HLPC) છે, જે વિવિધ પ્રકારની દવાઓને અલગ પાડે છે.

સામાન્ય રીતે, ફોરેન્સિક રસાયણશાસ્ત્રીઓને કાર્બનિક રસાયણશાસ્ત્રમાં તાલીમ આપવામાં આવે છે. આ સુનિશ્ચિત કરે છે કે ફોરેન્સિક રસાયણશાસ્ત્રીઓ ડીએનએ ઓળખવા માટે લોહી અને શરીરના અન્ય નમૂનાઓનું વિશ્લેષણ ચલાવી શકે છે. તેઓને કાર્બનિક રસાયણશાસ્ત્રમાં પણ તાલીમ આપવામાં આવે છે જેથી કરીને તેઓ ટોક્સિકોલોજી સ્ક્રીનીંગ ચલાવી શકે. ફોરેન્સિક કેમિસ્ટ માટે ભૌતિકશાસ્ત્રનું જ્ઞાન હોવું પણ જરૂરી છે. આ અગત્યનું છે કારણ કે ફોરેન્સિક કેમિસ્ટનું મોટા ભાગનું કામ લેબમાં થતું હોવા છતાં પણ એવા સમયે હોય છે જ્યારે ભૌતિકશાસ્ત્રથી પરિચિત એવા ફોરેન્સિક કેમિસ્ટને ઈજા ઈરાદાપૂર્વકની હતી કે આકસ્મિક હતી તે નિર્ધારિત કરવા માટે લોહીની પેટર્નની તપાસ કરવા ગુનાના સ્થળે બોલાવવામાં આવે છે. ફોરેન્સિક રસાયણશાસ્ત્રીઓ પણ છે જે અમુક ચોક્કસ ક્ષેત્રોમાં નિષ્ણાત હોય છે, જેમ કે રસાયણો કે જે વિસ્ફોટકો અથવા અગ્નિદાહ સાથે જોડાયેલા હોય છે. આ રસાયણશાસ્ત્રીઓને આગની પેટર્ન જોવા માટે ગુનાના સ્થળે બોલાવવામાં આવશે કે કેમ તે નક્કી કરવામાં આવશે કે શું આગમાં અગ્નિદાહ સામેલ હતો અથવા તેમને બોમ્બ સાથે સંકળાયેલા રસાયણોની તપાસ કરવા માટે બોલાવવામાં આવશે.

ફોરેન્સિક કેમિસ્ટ બનવા માટે, તમારી પાસે ઓછામાં ઓછી સ્નાતકની ડિગ્રી હોવી આવશ્યક છે. જો ફોરેન્સિક કેમિસ્ટ અન્ય લોકોને શીખવવા માંગે છે, તો તેમની પાસે માસ્ટર ડિગ્રી અથવા પીએચડી હોવી જરૂરી છે. એકવાર ફોરેન્સિક કેમિસ્ટ બન્યા પછી, એવી ઘણી જગ્યાઓ છે જ્યાં ફોરેન્સિક કેમિસ્ટ કામ કરી શકે છે. ફોરેન્સિક કેમિસ્ટ ખાનગી લેબ માટે અથવા FBI જેવી રાષ્ટ્રીય એજન્સીમાં કામ કરી શકે છે. ફોરેન્સિક કેમિસ્ટપોલીસ વિભાગો, ફાયર વિભાગો, સૈન્યમાં અથવા કોરોનરની ઓફિસમાં પણ કામ કરે છે.