ফৰেনছিক বিজ্ঞানীসকলে যুগ যুগ ধৰি অপৰাধমূলক তদন্তত আঙুলিৰ ছাপ চিনাক্তকৰণৰ মাধ্যম হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰি আহিছে। আঙুলিৰ ছাপ চিনাক্তকৰণ দুটা বৈশিষ্ট্যৰ বাবে অপৰাধমূলক তদন্তৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ আহিলা: ইয়াৰ অটলতা আৰু ইয়াৰ স্বকীয়তা। সময়ৰ লগে লগে এজন ব্যক্তিৰ আঙুলিৰ ছাপ সলনি নহয়। গৰ্ভৰ ভিতৰত থকাৰ সময়তে আঙুলিৰ ছাপ সৃষ্টি কৰা ঘৰ্ষণৰ শিখৰবোৰ গঠন হয় আৰু শিশুটিৰ বৃদ্ধিৰ লগে লগে সমানুপাতিকভাৱে বৃদ্ধি পায়। স্থায়ী দাগ পৰাটোৱেই হৈছে আঙুলিৰ ছাপ সলনি হ’ব পৰা একমাত্ৰ উপায়। ইয়াৰ উপৰিও আঙুলিৰ ছাপ এজন ব্যক্তিৰ বাবে অনন্য। আনকি একে ধৰণৰ যমজ সন্তানৰ আঙুলিৰ ছাপ বেলেগ বেলেগ।
চাপৰ প্ৰকাৰ
সাধাৰণতে আঙুলিৰ ছাপ সংগ্ৰহ কৰাৰ উদ্দেশ্য হ’ল এজন ব্যক্তিক চিনাক্ত কৰা। এই ব্যক্তিজন সন্দেহযুক্ত, ভুক্তভোগী বা সাক্ষী হ’ব পাৰে। লেটেণ্ট, পেটেণ্ট, আৰু প্লাষ্টিক তিনি প্ৰকাৰৰ আঙুলিৰ ছাপ পোৱা যায়। ছালৰ পৃষ্ঠত থকা ঘাম আৰু তেলৰ পৰা সুপ্ত আঙুলিৰ ছাপ তৈয়াৰ কৰা হয়। এই ধৰণৰ আঙুলিৰ ছাপ খালী চকুৰে দেখা নাযায় আৰু ইয়াক দেখা পাবলৈ অতিৰিক্ত প্ৰক্ৰিয়াকৰণৰ প্ৰয়োজন হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াকৰণত মৌলিক গুড়ি কৌশল বা ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। পেটেণ্ট আঙুলিৰ ছাপ তেজ, গ্রীজ, চিয়াঁহী বা মলিৰ দ্বাৰা তৈয়াৰ কৰিব পাৰি। এই ধৰণৰ আঙুলিৰ ছাপ মানুহৰ চকুত সহজে দেখা যায়। প্লাষ্টিকৰ আঙুলিৰ ছাপ ত্ৰিমাত্ৰিক ছাপ আৰু সতেজ ৰং, মোম, চাবোন বা আলকাতৰাত আঙুলি টিপিব পাৰি। পেটেণ্ট ফিংগাৰপ্ৰিণ্টৰ দৰে,প্লাষ্টিকৰ আঙুলিৰ ছাপ মানুহৰ চকুৱে সহজে দেখা পায় আৰু দৃশ্যমানতাৰ উদ্দেশ্যে অতিৰিক্ত প্ৰক্ৰিয়াকৰণৰ প্ৰয়োজন নহয়।
পৃষ্ঠৰ বৈশিষ্ট্য আৰু সংগ্ৰহৰ পদ্ধতি
প্ৰিণ্ট কৰা পৃষ্ঠৰ বৈশিষ্ট্য স্থানত কোনবোৰ সংগ্ৰহ পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে সেইটো নিৰ্ণয় কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি পোৱা যায়। পৃষ্ঠৰ সাধাৰণ বৈশিষ্ট্যসমূহ হ’ল: ছিদ্ৰযুক্ত, ছিদ্ৰহীন মসৃণ আৰু ছিদ্ৰহীন ৰুক্ষ। ছিদ্ৰযুক্ত আৰু অছিদ্ৰযুক্ত পৃষ্ঠৰ মাজৰ পাৰ্থক্য হ’ল ইহঁতে তৰল পদাৰ্থ শোষণ কৰাৰ ক্ষমতা। ছিদ্ৰযুক্ত পৃষ্ঠত পেলাই দিলে তৰল পদাৰ্থবোৰ ডুব যায়, আনহাতে ছিদ্ৰহীন পৃষ্ঠৰ ওপৰত বহি থাকে। ছিদ্ৰযুক্ত পৃষ্ঠত কাগজ, কাৰ্ডবৰ্ড আৰু অশোধিত কাঠ আদি অন্তৰ্ভুক্ত। ছিদ্ৰহীন মসৃণ পৃষ্ঠৰ ভিতৰত বাৰ্নিচ কৰা বা ৰং কৰা পৃষ্ঠ, প্লাষ্টিক আৰু কাঁচ আদি অন্তৰ্ভুক্ত। অ-ছিদ্ৰযুক্ত ৰুক্ষ পৃষ্ঠত ভিনাইল, চামৰা আৰু অন্যান্য টেক্সচাৰযুক্ত পৃষ্ঠ অন্তৰ্ভুক্ত। ছিদ্ৰযুক্ত পৃষ্ঠৰ বাবে বিজ্ঞানীসকলে ছাপৰ ওপৰত নিনহাইড্ৰিনৰ দৰে ৰাসায়নিক পদাৰ্থ ছটিয়াই তাৰ পিছত বিকাশশীল আঙুলিৰ ছাপৰ ফটো তুলি লয়। ছিদ্ৰহীন মসৃণ পৃষ্ঠৰ বাবে বিশেষজ্ঞসকলে পাউদাৰ-এণ্ড-ব্ৰাছ কৌশল ব্যৱহাৰ কৰে, তাৰ পিছত লিফটিং টেপ ব্যৱহাৰ কৰে। ৰুক্ষ পৃষ্ঠৰ বাবেও একেটা পাউদাৰিং প্ৰক্ৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰা হয়, কিন্তু এই প্ৰিন্টৰ বাবে নিয়মীয়াকৈ উত্তোলন টেপ ব্যৱহাৰ কৰাৰ পৰিৱৰ্তে বিজ্ঞানীসকলে এনেকুৱা কিবা এটা ব্যৱহাৰ কৰে যিটো পৃষ্ঠৰ খাঁজত সোমাব যেনে জেল-লিফ্টাৰ বা মাইক্ৰ’চিল (এটা ছিলিকন ঢালাই সামগ্ৰী)।
সংগ্ৰহ কৰা প্ৰিন্টৰ বিশ্লেষণ
See_also: Gwendolyn Graham - অপৰাধ তথ্যএটা প্ৰিন্ট সংগ্ৰহ কৰাৰ পিছত,বিশ্লেষণ আৰম্ভ হ’ব পাৰে। বিশ্লেষণৰ সময়ত পৰীক্ষকে নিৰ্ধাৰণ কৰে যে চিনাক্তকৰণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰাকৈ ছপাখিনিত পৰ্যাপ্ত তথ্য উপস্থিত আছে নে নাই। ইয়াৰ ভিতৰত অজ্ঞাত প্ৰিন্টৰ বাবে শ্ৰেণী আৰু ব্যক্তিগত বৈশিষ্ট্য নিৰ্ধাৰণ কৰা অন্তৰ্ভুক্ত। শ্ৰেণী বৈশিষ্ট্য হ’ল সেই বৈশিষ্ট্য যিয়ে ছপাক এটা গোটলৈ সংকুচিত কৰে কিন্তু ব্যক্তিলৈ নহয়। তিনিটা আঙুলিৰ ছাপ শ্ৰেণী প্ৰকাৰ হ'ল আৰ্ক, লুপ আৰু হুৰ্ল। আৰ্ক হৈছে আটাইতকৈ কম সাধাৰণ ধৰণৰ আঙুলিৰ ছাপ, প্ৰায় ৫% সময়তহে দেখা যায়। এই আৰ্হিৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে প্ৰিন্টৰ এটা ফালে প্ৰৱেশ, ওপৰলৈ যোৱা আৰু বিপৰীত ফালে ওলাই যোৱা ৰিজ। লুপ আটাইতকৈ সাধাৰণ, ৬০-৬৫% সময়ত দেখা দিয়ে। এই আৰ্হিৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে প্ৰিন্টৰ এটা ফালে প্ৰৱেশ কৰা, চাৰিওফালে লুপ কৰা, আৰু তাৰ পিছত একেফালে প্ৰস্থান কৰা ৰিজ। ঘূৰ্ণীবতাহবোৰে বৃত্তাকাৰ ধৰণৰ ৰিজ প্ৰবাহ উপস্থাপন কৰে আৰু ৩০-৩৫% সময়ত দেখা দিয়ে। ব্যক্তিগত বৈশিষ্ট্য হ’ল ব্যক্তিৰ বাবে অনন্য বৈশিষ্ট্য। ঘৰ্ষণৰ ৰিজৰ ভিতৰত দেখা দিয়া ক্ষুদ্ৰ অনিয়ম আৰু ইয়াক গাল্টনৰ বিৱৰণ বুলি কোৱা হয়। গাল্টনৰ বিৱৰণৰ আটাইতকৈ সাধাৰণ প্ৰকাৰসমূহ হ'ল দ্বিবিভাজন, ৰিজৰ অন্ত আৰু বিন্দু বা দ্বীপ।
প্ৰিণ্টৰ তুলনা
বিশ্লেষণৰ পিছত অজ্ঞাত প্ৰিন্টসমূহক জনা প্ৰিন্টৰ সৈতে তুলনা কৰা হয় . অজ্ঞাত প্ৰিন্টটো হৈছে অপৰাধস্থলীত পোৱা প্ৰিন্ট, আৰু জনা প্ৰিন্টটো হৈছে কোনো সম্ভাৱ্য সন্দেহযুক্ত ব্যক্তিৰ প্ৰিন্ট। প্ৰথমে ক্লাছবৈশিষ্ট্যসমূহ তুলনা কৰা হয়। যদি দুয়োটা প্ৰিন্টৰ শ্ৰেণী বৈশিষ্ট্য একমত নহয়, তেন্তে প্ৰথম প্ৰিন্টটো স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে আঁতৰাই পেলোৱা হয়। যদি এনেকুৱা হয়, তেন্তে আন এটা জনা প্ৰিন্টক অজ্ঞাত প্ৰিন্টৰ সৈতে তুলনা কৰিব পাৰি। যদি শ্ৰেণীৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ মিল থকা যেন লাগে, তেন্তে পৰীক্ষকে তাৰ পিছত ব্যক্তিগত বৈশিষ্ট্যবোৰৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে। তেওঁলোকে প্ৰতিটো ব্যক্তিগত বৈশিষ্ট্যক বিন্দু বিন্দুকৈ চায় যেতিয়ালৈকে তেওঁলোকে সম্ভাৱ্য মিল বিচাৰি নাপায়।
তুলনাৰ মূল্যায়ন
পৰীক্ষকে তুলনা সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পিছত তেওঁলোকে এটা সঠিক কৰিব পাৰে মূল্যায়ন. যদি অজ্ঞাত আৰু জনা আঙুলিৰ ছাপৰ মাজত কোনো অস্পষ্ট পাৰ্থক্য থাকে, তেন্তে তেওঁলোকে জনা আঙুলিৰ ছাপটোক উৎস হিচাপে বাদ দিব পাৰে। অৰ্থাৎ যদি শ্ৰেণীৰ বৈশিষ্ট্যসমূহৰ মাজত মতানৈক্য থাকে, তেন্তে সিদ্ধান্তটো হ’ব বৰ্জন। কিন্তু যদি শ্ৰেণী বৈশিষ্ট্যৰ লগতে ব্যক্তিগত বৈশিষ্ট্যও একমত হয় আৰু যদি প্ৰিন্টসমূহৰ মাজত কোনো অস্পষ্ট পাৰ্থক্য নাথাকে, তেন্তে সিদ্ধান্ত হ’ব চিনাক্তকৰণ। কিছুমান ক্ষেত্ৰত এই দুয়োটা সিদ্ধান্তই সম্ভৱ নহয়। ফলপ্ৰসূভাৱে তুলনা কৰিবলৈ ৰিজৰ বিৱৰণৰ পৰ্যাপ্ত গুণগত মান বা পৰিমাণ নাথাকিবও পাৰে, যাৰ ফলত দুয়োটা প্ৰিন্ট একে উৎসৰ পৰা আহিছে নে নাই সেইটো নিৰ্ণয় কৰাটো অসম্ভৱ হৈ পৰে। এই ক্ষেত্ৰত কোনো সিদ্ধান্ত ল’ব নোৱাৰি আৰু প্ৰতিবেদনত লিখা হ’ব “নিৰ্ণায়হীন।” ক’ৰ পৰা পোৱা তিনিটা সম্ভাৱ্য ফলাফলআঙুলিৰ ছাপ পৰীক্ষা সেয়েহে বাদ দিয়া, চিনাক্তকৰণ বা নিৰ্ণায়ক নহয়।
মূল্যায়নৰ পৰীক্ষণ
See_also: Jordan Belfort - অপৰাধ তথ্যপ্ৰথম পৰীক্ষকে তিনিটা সিদ্ধান্তৰ ভিতৰত এটাত উপনীত হোৱাৰ পিছত আন এজন পৰীক্ষকে ফলাফল পৰীক্ষা কৰিব লাগিব . এই পৰীক্ষণ প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত সমগ্ৰ পৰীক্ষাটো পুনৰাবৃত্তি কৰা হয়। দ্বিতীয় পৰীক্ষকে প্ৰথম পৰীক্ষাৰ পৰা স্বতন্ত্ৰভাৱে পুনৰাবৃত্তিমূলক পৰীক্ষাটো কৰে আৰু চিনাক্তকৰণৰ সিদ্ধান্তৰ বাবে দুয়োজন পৰীক্ষকে একমত হ’ব লাগিব। যদি তেওঁলোকে একমত হয়, তেন্তে আঙুলিৰ ছাপৰ প্ৰমাণ আদালতলৈ গ’লে আৰু যেতিয়াই বহুত শক্তিশালী প্ৰমাণ হৈ পৰে।
এইবোৰৰ সময়ত আঙুলিৰ ছাপ পৰীক্ষকসকলক সহায় কৰাৰ উপায় হিচাপে AFIS (Automated Fingerprint Identification System)ৰ দৰে ডাটাবেছ সৃষ্টি কৰা হৈছে পৰীক্ষা। এই ডাটাবেইচসমূহে অসম্ভৱ মিলসমূহৰ মাজেৰে সজাবলৈ এটা দ্ৰুত উপায় প্ৰদান কৰাত সহায় কৰে। ইয়াৰ ফলত অজ্ঞাত ছাপ দ্ৰুতভাৱে চিনাক্ত কৰা হয় আৰু আঙুলিৰ ছাপক অপৰাধমূলক তদন্তত যিমান ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয় সিমানেই ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায়।