বেছিভাগ মানুহেই কাৰাগাৰক এনে সুবিধাৰ বাহিৰে আন একো নহয় বুলি ভাবিব পাৰে য'ত অপৰাধীক অপৰাধৰ শাস্তি ভুগি থকাৰ সময়ত কাৰাগাৰত বন্দী কৰা হয় আৰু স্বাধীনতাৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হয়। এই কথা সঁচা হ’লেও কাৰাবন্দীৰ ধাৰণাটোও কয়দীসকলক পুনৰ্বাসন কৰা।

কাৰাগাৰৰ জৰিয়তে পুনৰ্বাসনৰ মূল ধাৰণাটো হ’ল যে কাৰাগাৰত বন্দী হোৱা ব্যক্তিয়ে কাৰাগাৰত বন্দী হোৱাৰ পিছত কেতিয়াও কাৰাগাৰলৈ ঘূৰাই পঠিওৱাটো নিবিচাৰিব মুক্ত কৰা হৈছে। আশা কৰা হৈছে যে তলাবন্ধ হৈ থকাৰ সময়ত এজন কয়দীৰ অভিজ্ঞতাই ইমানেই স্থায়ী ধাৰণা এৰি দিব যে এজন প্ৰাক্তন কয়দীয়ে দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে কাৰ্যকালৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ যি কৰিব লাগে তাকেই কৰিব।

দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে গৱেষণাই ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে কাৰাগাৰত কটোৱা সময়খিনিয়ে এনে নকৰে সফলতাৰে বেছিভাগ কয়দীকে পুনৰ্বাসন কৰে, আৰু গৰিষ্ঠসংখ্যক অপৰাধীয়ে প্ৰায় লগে লগে অপৰাধৰ জীৱনলৈ ঘূৰি আহে। বহুতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে বেছিভাগ বন্দীয়ে প্ৰকৃততে নিজৰ সতীৰ্থ দোষীৰ সৈতে আবদ্ধ হৈ থকাৰ সময়ত অপৰাধ সংঘটিত কৰাৰ নতুন আৰু উন্নত উপায় শিকিব। তেওঁলোকেও সংযোগ স্থাপন কৰিব পাৰে আৰু অপৰাধমূলক জগতখনৰ সৈতে অধিক গভীৰভাৱে জড়িত হ’ব পাৰে।

বন্দীসকলক উন্নত পুনৰ্বাসন সেৱা আগবঢ়োৱাৰ প্ৰয়াসত বহু কাৰাগাৰে কয়দীসকলৰ মানসিক বিকাৰ আৰু মানসিক সমস্যাৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ মনোৰোগ বিশেষজ্ঞৰ ব্যৱস্থা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে . কাৰাগাৰসমূহে শ্ৰেণীকোঠাৰ পৰিৱেশো প্ৰদান কৰে য’ত কয়দীসকলে পঢ়িবলৈ আৰু নিজকে শিক্ষিত কৰিবলৈ শিকিব পাৰে। এই পদ্ধতিসমূহে কয়দীসকলৰ ওপৰত ইতিবাচক প্ৰভাৱ পেলোৱা বুলি প্ৰমাণিত হৈছে আৰু...বহুতকে কম বা কোনো শিক্ষা নোহোৱা পটভূমি অতিক্ৰম কৰাত সহায় কৰিছে। মুক্তিৰ লগে লগে এই কাৰ্যসূচীসমূহৰ সৈতে আবদ্ধ হৈ থকা কয়দীসকলক সফলতা লাভ কৰাৰ আৰু আইন পালনকাৰী নাগৰিক হোৱাৰ এক উন্নত সুযোগ দিয়া হয়।

বন্দীসকলৰ পুনৰ্বাসন এক অত্যন্ত কঠিন প্ৰক্ৰিয়া। বন্দীসকলক সাধাৰণ জনতাৰ পৰা পৃথক কৰি এনে এখন সমাজত জীয়াই থাকিবলৈ বাধ্য কৰা হয় য’ত এনে লোক থাকে যাৰ বাবে অপৰাধ এক জীৱনশৈলী। বহুতৰে বাবে কাৰাগাৰৰ আঁৰত কটোৱা সময়খিনিয়ে তেওঁলোকক অপৰাধৰ জীৱনলৈ আৰু বহু দূৰলৈ ঠেলি দিব, কিন্তু আন কিছুমানৰ বাবে কাৰাগাৰৰ জীৱনৰ ভয়াবহতা আৰু তাত শিকি অহা শিক্ষাই ভৱিষ্যতে পুনৰ অপৰাধ সংঘটিত কৰাৰ পৰা বিৰত ৰাখিবলৈ যথেষ্ট।