Beth yw Pardwn?

Dull y mae awdurdod gweithredol yn ei ddefnyddio i faddau i rywun yn gyfreithiol am drosedd, ac adfer hawliau a gollwyd ar ôl euogfarn, yw pardwn. Y mae pardwn yn wahanol i ryddhad ; nid ydynt yn gydnabyddiaeth o euogfarn anghyfiawn, dim ond adferiad o'r statws sifil oedd gan y person cyn y gollfarn.

Mae yna ychydig o wahanol fathau o bardwn, sy'n amrywio o wladwriaeth i dalaith. Yn y system ffederal, mae pardwnau llawn a phardynau amodol. Mae pardwn llawn yn rhoi'r statws a oedd ganddo cyn euogfarn yn ôl i'r sawl a gafwyd yn euog. Mae unrhyw hawliau a gollwyd yn cael eu hadfer. Fodd bynnag, nid yw'r cofnodion yn cael eu dileu. Gellir rhoi pardwn amodol yn gyfnewid am rywbeth; rhoddir pardwn os yw'r person yn bodloni amod penodol, neu'n cydymffurfio â chais.

Pam fod pardwn o bwys?

Yn yr Unol Daleithiau, pan fydd rhywun yn cyflawni o ffeloniaeth, maent yn colli llawer o'u hawliau. Mae gwladwriaethau ychydig yn wahanol i beth yn union mae ffeloniaid yn ei golli ar ôl collfarn, ond yn nodweddiadol mae'n cynnwys colli hawliau pleidleisio, perchnogaeth dryll, a gwasanaeth rheithgor. Mae yna sawl amrywiad gwahanol ar yr hyn sy'n digwydd ar ôl collfarn ffeloniaeth, yn dibynnu ar y wladwriaeth. Mae pedair talaith, Iowa, Florida, Virginia, a Kentucky wedi dadryddfreinio’n barhaol i bawb a geir yn euog o ffeloniaeth, oni bai bod y llywodraeth yn cymeradwyo adfer hawliau iunigol, yn nodweddiadol trwy bardwn.

Mewn gwladwriaethau eraill, mae'n dibynnu ar y math o ffeloniaeth a gyflawnir. Yn Arizona, mae pobl a geir yn euog o ddau ffeloniaeth neu fwy yn cael eu gwahardd yn barhaol rhag pleidleisio. Gydag un euogfarn ffeloniaeth yn unig, caiff hawliau pleidleisio eu hadfer ar ôl cwblhau'r ddedfryd. Yn Mississippi, mae yna ddeg math o ffelonïau sy'n arwain at golli hawliau pleidleisio yn barhaol. Mae yna nifer o daleithiau eraill, gan gynnwys Wyoming, Nevada, Delaware, a Tennessee, sydd i gyd â rheoliadau a chyfyngiadau gwahanol yn seiliedig ar naill ai'r math o ffeloniaeth, neu nifer yr euogfarnau ffeloniaeth.

Mewn 19 talaith, mae hawliau pleidleisio yn adfer yn awtomatig unwaith y bydd y ddedfryd wedi'i chwblhau. Mae hyn yn cynnwys carchar, parôl, a phrawf. Mewn pum talaith, caiff hawliau pleidleisio eu hadfer yn awtomatig ar ôl cwblhau carchar a pharôl, gall y rhai sydd ar brawf bleidleisio.

12 talaith ac Ardal Columbia yn adfer hawliau pleidleisio yn awtomatig ar adeg rhyddhau o'r carchar. Gall Feloniaid bleidleisio oni bai eu bod yn cael eu carcharu mewn gwirionedd, unwaith y cânt eu rhyddhau, bydd eu hawl pleidleisio yn cael ei adfer yn awtomatig. Yn olaf, mae dwy dalaith, Maine a Vermont nad ydynt yn difreinio'r rhai sydd ag euogfarnau troseddol.

Pwy sydd â'r pŵer i Bardwn?

Rhoddir pardwn fel arfer gan y awdurdod gweithredol. Mewn taleithiau dyna'r llywodraethwr, ar gyfer troseddau ffederal, y llywydd. Ym mhob gwladwriaeth, rhywfaint o gyfuniady llywodraethwr ac mae gan y ddeddfwrfa bŵer i bardwn. Mae yna ychydig o daleithiau lle mae pardwnau yn cael eu penderfynu gan Fwrdd Pardons a Parole yn unig. Mae'r taleithiau hyn yn cynnwys Alabama, Connecticut, Georgia, Nevada, De Carolina, ymhlith eraill. Nid yw hyn yn golygu bod y llywodraethwr wedi'i wahardd rhag cymryd rhan; er enghraifft yn Nevada, mae'r llywodraethwr ar y Bwrdd Pardons.

Ar gyfer troseddau cod DC, mae gan yr arlywydd y pŵer i faddau i droseddwyr. Ar gyfer rhai achosion o dorri ordinhadau dinesig, mae gan Faer DC hefyd y pŵer i bardwn.

Mae gan y llywydd bŵer trugaredd gweithredol ar gyfer troseddau ffederal. Gellir arfer gallu trugaredd naill ai fel cymudo brawddeg, neu fel pardwn. Mae Clemency yn derm eang sy'n cwmpasu pob math o bŵer sydd gan yr arlywydd i effeithio ar ddedfryd a statws troseddwyr. Ni all yr arlywydd ond maddau torri cyfreithiau ffederal. Mae Erthygl II, Adran 2 o’r Cyfansoddiad yn rhoi’r pŵer i’r Llywydd faddau: “a bydd ganddo’r pŵer i roi cerydd a phardwn am droseddau yn erbyn yr Unol Daleithiau, ac eithrio mewn achosion o uchelgyhuddiad.”

Y gwahaniaeth rhwng Pardwnau Arlywyddol a Gubernatoraidd

Y prif wahaniaeth rhwng pŵer maddeuant yr arlywydd a grym y llywodraethwyr yw faint o ryddid sydd ganddyn nhw. Mae gan y llywydd allu pardwn eang iawn; gallant roi pardonau am bron unrhyw drosedd ffederal. Llywyddionyn gallu pardwn i bwy bynnag a fynnant, ac nid oes adolygiad nac arolygiaeth o bardwn arlywyddol. Mae gan lawer o daleithiau bŵer mwy cyfyngedig i bardwn. Yr unig gyfyngiad gwirioneddol ar bardwn arlywyddol yw uchelgyhuddiadau.

Mae gan rai cyfansoddiadau gwladwriaethol ddarpariaeth sy'n datgan mai dim ond deddfwrfeydd, ac nid y llywodraethwr, all faddau bradwyr. Mae llawer o daleithiau hefyd yn mynnu bod person yn gofyn am drugaredd trwy broses ffurfiol. Fel arfer mae'n rhaid i lywodraethwyr aros tan ar ôl euogfarn i bardwn, gall Llywyddion bardwn cyn euogfarn, fel y gwnaeth Ford i Nixon. Mae rhai taleithiau hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i'r llywodraethwr ddarparu esboniad ysgrifenedig o pam y rhoddodd drugaredd, neu esbonio i'r ddeddfwrfa. Nid oes gofyniad o'r fath am bardwn arlywyddol.

Mewn llawer o daleithiau, mae yna hefyd fwrdd trugaredd sy'n adolygu'r ceisiadau; nid y llywodraethwr yn unig sydd i benderfynu ar y penderfyniad. Yn aml, dim ond fel cynghorydd i'r llywodraeth y mae'r bwrdd trugaredd yn gwasanaethu; ni allant ddiystyru penderfyniad y llywodraethwr i roi pardwn ai peidio.

Nid oes bwrdd trugaredd ar gyfer pardwnau arlywyddol. Yn yr Adran Gyfiawnder mae Swyddfa'r Twrnai Pardwn, y gall yr arlywydd edrych ato am arweiniad. Fodd bynnag, nid oes rhaid i'r arlywydd wrando ar eu cyngor na'u hargymhellion. Yn gyffredinol, mae pardwnau arlywyddol yn llawer llai cyfyngedig na phardwnau llysieuol.

Canllawiau ar gyferPardons

Mae cymudo a phardwn yn brosesau hollol wahanol. Mae cymudo brawddeg yn lleihau brawddeg yn rhannol neu'n gyfan gwbl. Nid yw cymudiadau yn newid ffeithiau argyhoeddiad, nac yn awgrymu bod y person yn ddieuog. Nid yw'r anableddau sifil sy'n berthnasol ar ôl euogfarn yn cael eu dileu pan fydd dedfryd yn cael ei chymudo. Er mwyn bod yn gymwys i gael dedfryd wedi’i chymudo, rhaid i’r carcharor fod wedi dechrau bwrw ei ddedfryd, ac ni all fod yn herio’r euogfarn yn y llysoedd.

I’r gwrthwyneb, mae pardwn yn arddangosiad o faddeuant yr awdurdod gweithredol llywodraethu. Yn nodweddiadol, cânt eu caniatáu mewn achosion lle mae'r person wedi derbyn cyfrifoldeb am ei drosedd ac wedi dangos ymddygiad da am gyfnod sylweddol o amser naill ai ar ôl collfarn, neu ryddhad. Tebyg i gymmod, nid yw pardwn yn arwyddo diniweidrwydd ; nid ydynt yr un peth ag exoneration. Fodd bynnag, mae pardwn yn dileu'r cosbau sifil, yn adfer yr hawl i bleidleisio, yn eistedd ar reithgor, ac yn dal swydd leol neu wladwriaeth.

Os yw rhywun yn ceisio pardwn arlywyddol, mae'n rhaid iddynt wneud cais am un drwy'r Swyddfa'r Twrnai Pardon (OPA), is-set o'r Adran Cyfiawnder. Yn ôl gwefan yr OPA, rhaid i berson aros pum mlynedd ar ôl cael ei ryddhau o unrhyw fath o gaethiwed cyn gwneud cais am bardwn. Os nad oedd y gollfarn yn cario caethiwed gwirioneddol, y cyfnod o bum mlyneddyn dechrau ar ddyddiad y ddedfryd. Gall yr arlywydd, fodd bynnag, ddewis pardwn i rywun unrhyw bryd y dymunant. Mae'r rheol pum mlynedd yn berthnasol i'r rhai sy'n mynd drwy'r sianeli swyddogol yn unig. Ar ôl y pum mlynedd o aros, mae'r OPA yn ystyried ac yn ymchwilio i'r cais, ac yna maent yn gwneud argymhelliad i'r llywydd. Y llywydd yn unig sy'n cynnal yr ystyriaeth derfynol o bob cais. ni ellir diystyru pardwnau arlywyddol. Os bydd y llywydd yn gwadu'r pardwn, gall yr ymgeisydd roi cynnig arall arni ddwy flynedd yn ddiweddarach.

Ar gyfer gwladwriaethau, mae'r canllawiau ar bardwn yn wahanol. Mae gan lawer o daleithiau gais am bardwn ar-lein. Yn nodweddiadol, bydd y cais yn mynd naill ai i swyddfa’r llywodraethwr neu i fwrdd pardwn/parôl y wladwriaeth os oes un. Mae gan rai taleithiau fyrddau trugaredd a maddeuant sy'n prosesu'r ceisiadau, yn ymchwilio, ac yna'n gwneud argymhellion i'r llywodraethwr, yn debyg i'r swyddogaeth y mae'r OPA yn ei chyflawni ar gyfer yr arlywydd. Ymhlith y ffactorau a ystyriwyd ar gyfer pardwn y wladwriaeth a ffederal mae: ymddygiad da, edifeirwch a derbyn cyfrifoldeb am y drosedd, pa mor ddifrifol oedd y drosedd, cefndir a hanes yr ymgeisydd, gan gynnwys hanes troseddol. Mae'r llywydd, llywodraethwr, neu fwrdd pardwn yn ystyried pob achos yn unigol. Mewn llawer o daleithiau, dim ond mewn ychydig o amgylchiadau y mae awdurdodau’n rhoi pardwn, ac mae’n rhaid bod rheswm rhagorol pam ei fod yn haeddiannol ac ynangenrheidiol.

Dadlau o Amgylch Pardonau

Ym mis Ionawr 2012, wrth iddo adael ei swydd, fe wnaeth Llywodraethwr Mississippi Haley Barbour faddau i 210 o garcharorion talaith. Roedd Barbour wedi achosi dadl yn gynharach yn ei dymor am faddau i bum carcharor a neilltuwyd i gyd i weithio ym Mhlasty’r Llywodraethwyr. Roedd pedwar o'r pump a bardwn wedi lladd eu gwragedd neu eu cariadon. Carcharwyd y pumed am lofruddio a lladrad dyn oedrannus. Allan o'r 210 a bardwn gan ei fod yn gadael ei swydd, roedd y mwyafrif ohonynt yn bardwn llawn, gan olygu y byddai pob hawl yn cael ei adfer. Roedd bron i ddwsin o'i bardwnau yn 2012 yn llofruddion, ac roedd dau yn dreisio statudol. Cafwyd y gweddill yn euog ar gyhuddiadau DUI, byrgleriaeth, a lladrata arfog.

Fel Llywodraethwr Arkansas, fe wnaeth Mike Huckabee faddau i ddwsin o lofruddwyr. Fe wnaeth un o’r dynion y gwnaeth bardwn iddo, Wayne Dumond, dreisio a lladd dwy ddynes arall ar ôl ei ryddhau a phardwn.

Pardwn gan y cyn-Arlywydd Bill Clinton i Patty Hearst , aeres a herwgipiwyd gan Fyddin Ryddhad Symbionese (SLA), a honnodd ei bod wedi cael ei golchi i'r ymennydd. Tra'n wangalon, helpodd Hearst y CLG i gyflawni lladradau banc a throseddau eraill. Cymudwyd ei dedfryd gyntaf gan yr Arlywydd Jimmy Carter ar ddiwedd y 1970au. Fe wnaeth Clinton hefyd faddau i ddyn o'r enw Marc Rich, dyn sy'n osgoi talu treth o $48 miliwn. George H.W. Bush maddau Caspar Weinberger, dyn yn euog ogwerthiant arfau anghyfreithlon gydag Iran. Fe wnaeth Abraham Lincoln faddau i Arthur O’Bryan, wedi’i ddyfarnu’n euog o geisio gwedduster. Mae un o’r pardwnau enwocaf yn parhau i fod yn bardwn i Gerald Ford yr Arlywydd Nixon ar gyfer Sgandal Watergate. Maddeuodd Jimmy Carter i osgoirwyr drafft Fietnam. Fe wnaeth Ronald Reagan faddau i Mark Felt, "Deep Throat." Pardwnodd Franklin Roosevelt 3,687 o bobl yn ystod ei ddeuddeng mlynedd yn y swydd, yn fwy nag unrhyw arlywydd arall. Yn ei wyth mlynedd yn y swydd, pardwn Woodrow Wilson 2,480 o bobl. Pardwn a wnaeth Harry Truman 2,044. Roedd un o bardwn Truman yn Japaneaidd-Americanaidd a wrthwynebodd y drafft yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Mewn 6 blynedd, pardwn Calvin Coolidge 1,545 o bobl. Maddeuodd Herbert Hoover fwy o bobl nag unrhyw arlywydd tymor unigol, mewn pedair blynedd yn unig, fe bardwnodd 1,385 o bobl.