Το πείραμα των φυλακών του Στάνφορντ ήταν ένα πείραμα του 1971 που διεξήχθη από τον Phillip Zimbardo στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, το οποίο προσομοίωσε ένα περιβάλλον φυλακής και χώρισε τους φοιτητές σε φύλακες και κρατούμενους, προκειμένου να μελετήσει τις ψυχολογικές επιπτώσεις της εξουσίας και του ελέγχου. Το πείραμα των φυλακών του Στάνφορντ είχε οριστεί να διαρκέσει δύο εβδομάδες, αλλά σύμφωνα με τον Ζιμπάρντο, διακόπηκε μετά από έξι ημέρες επειδή "οι φύλακες έγιναν τόσο βίαιοι".

Η μελέτη άρχισε να αναπαράγει πραγματικές συνθήκες φυλακής για τους κρατούμενους, συλλαμβάνοντας τους και γδύνοντάς τους, καθαρίζοντας το σώμα τους σε περίπτωση που είχαν ψείρες και αναγκάζοντάς τους να φορέσουν στολή φυλακής με αλυσίδα γύρω από τον αστράγαλό τους. Στον καθένα τους δόθηκε ένας αριθμός και έπρεπε να αναφέρονται μόνο με αυτόν τον αριθμό. Όλα αυτά ήταν μια προσπάθεια να τους απανθρωποποιήσουν.

Οι φύλακες δεν έλαβαν καμία εκπαίδευση φύλαξης, αλλά αντίθετα αφέθηκαν να κυβερνήσουν μόνοι τους. Έφτιαξαν κανόνες, αλλά σιγά-σιγά με την πάροδο της εβδομάδας, οι κανόνες άρχισαν να υποβαθμίζονται. Οι φύλακες προσπαθούσαν όλο και πιο σκληρά να επιβάλουν την κυριαρχία τους στους κρατούμενους και οι συναντήσεις γίνονταν όχι μόνο σωματικές, αλλά και ψυχολογικές.

Το περιβάλλον δεν έμοιαζε πλέον με πείραμα. Ακόμη και οι υπεύθυνοι ψυχολόγοι είχαν υποκύψει στο ρόλο τους ως διευθυντές των φυλακών και οι κρατούμενοι δεν ήταν ελεύθεροι να φύγουν, παρά το γεγονός ότι είχαν το δικαίωμα να φύγουν όποτε ήθελαν. Οι γονείς των κρατουμένων έστειλαν δικηγόρους, οι οποίοι αντιμετώπιζαν την κατάσταση ως πραγματική, παρά το γεγονός ότι γνώριζαν ότι επρόκειτο για πείραμα.

Το πείραμα είχε παρατραβήξει - τα βίντεο από τις νυχτερινές συναντήσεις, όταν οι επικεφαλής ερευνητές δεν ήταν πλέον κοντά, έδειχναν τις πραγματικά καταχρηστικές τεχνικές των φρουρών.

Το βίντεο για το πείραμα είναι διαθέσιμο για αγορά εδώ.